O nas

Poznańska Spółdzielnia Mieszkaniowa „Winogrady” w Poznaniu jest jedną ze spadkobierczyń istniejącej od 1949 r. Poznańskiej Spółdzielni Mieszkaniowej. Działa od 1 stycznia 1984 r. Wykształciła się w następstwie reorganizacji Poznańskiej Spółdzielni Mieszkaniowej, na skutek której zostały wyłonione dwie samodzielne jednostki: Poznańska Spółdzielnia Mieszkaniowa „Winogrady” w Poznaniu, powołana do administrowania zasobami zlokalizowanymi na terenie tzw. Zespołu Osiedli Mieszkaniowych „Winogrady” oraz Poznańska Spółdzielnia Mieszkaniowa, powołana do prowadzenia działalności inwestycyjnej na osiedlach Piątkowo-Naramowice i dalszych osiedli w tzw. Północnym Paśmie Rozwojowym miasta Poznania.

„Potrzeba zmiany organizacyjnej narodziła się około 1978 roku wraz z szybkim budowlanym rozwojem kolejnego zespołu osiedli mieszkaniowych o umownej nazwie «Piątkowo – Naramowice» w Północnym Paśmie Rozwojowym Poznania. Inwestorem i gospodarzem tych osiedli była zrazu jedna i ta sama Poznańska Spółdzielnia Mieszkaniowa. Szybki rozwój nowych osiedli spowodował jednak rozrost spółdzielni do monstrualnych rozmiarów oraz stał się powodem kolizji interesów i celów dwóch grup osiedli w zakresie wyboru kolejności inwestowania (głównie obiektów towarzyszących), budowy infrastruktury osiedlowej i urządzenia terenu oraz działalności społeczno-wychowawczej. Do tego doszły odrębności topograficzne i urbanistyczne oraz znaczne odległości od siedziby zarządu Spółdzielni.

Pod naciskiem tych czynników Poznańska Spółdzielnia Mieszkaniowa podjęła decyzję o podziale, a w dniu 26 lipca 1983 r. odbyło się zebranie założycielskie Spółdzielni «Winogrady», na którym dokonano wyboru Rady Nadzorczej i przyjęto statut stanowiący podstawę do zarejestrowania przez Sąd Rejonowy nowej spółdzielni (30 listopada 1983 r.)” – czytamy w Kronice Miasta Poznania¹.

Koncepcja powstania zespołu osiedli mieszkaniowych, którymi administruje Poznańska Spółdzielnia Mieszkaniowa „Winogrady” w Poznaniu, sięga 1962 r. Wtedy to powstał Ogólny Plan Zagospodarowania Przestrzennego Miasta Poznania, w którym Winogrady zostały określone jako „tereny rozwojowe z przeznaczeniem pod wielokondygnacyjne budownictwo mieszkaniowe”.

„Rozwojowość” Winograd, która zdecydowała o tym, że wybrano ten obszar pod nową inwestycję, postrzegano w kilku aspektach. Przede wszystkim korzystne było usytuowanie tego terenu względem zabudowanych już terenów miasta – położenie Winograd stwarzało możliwość sprawnego zaprojektowania rozwiązań komunikacyjnych nowej dzielnicy ze śródmieściem. Ponadto na północ od Starego Miasta panowały sprzyjające budownictwu mieszkaniowemu: ukształtowanie terenu i warunki klimatyczne.

Przygotowania do budowy winogradzkich osiedli rozpoczęły się w 1963 r. Inwestorem bezpośrednim została Poznańska Spółdzielnia Mieszkaniowa, a przygotowaniem całego zamierzenia zajął się Zakład Usług Inwestycyjnych Centralnego Związku Spółdzielni Budownictwa Mieszkaniowego. W Zakładzie tym powołano specjalny zespół pracowników do spraw przygotowania i realizacji Zespołu Osiedli Mieszkaniowych „Winogrady”.

W latach 1963–1964 Pracownia Architektoniczno-Urbanistyczna Biura Projektów Warszawskiej Spółdzielni Mieszkaniowej kierowana przez Halinę Skibniewską przygotowała projekt planu ogólnego dzielnicy „Winogrady”. W listopadzie 1964 r. został on przedstawiony na konferencji w Ministerstwie Budownictwa w Warszawie. 16 grudnia 1964 r. przyjęła go i zatwierdziła Rada Narodowa Miasta Poznania. Rozwiązania z zakresu urbanistyki i architektury opracowała Halina Skibniewska, natomiast rozwiązania komunikacyjne projektował Andrzej Trochimowski.

Wyznaczony pod budowę winogradzkich osiedli obszar obejmował łącznie 275 ha, usytuowanych między ulicami Naramowicką, Lechicką, przeprojektowywaną Słowiańską i nowo projektowaną Średnicową. Siatka istniejących i nowo wytyczanych ulic dzieliła ten teren na pięć osiedli: os. Wielkiego Października (obecnie: Pod Lipami), os. Przyjaźni, os. Kosmonautów, os. Kraju Rad (obecnie Wichrowe Wzgórze) oraz os. Zwycięstwa.

Jako pierwsze projektowane były osiedla Wielkiego Października i Przyjaźni. Na opracowanie projektów tych osiedli rozpisano konkurs, do którego zaproszone zostały dwa poznańskie biura: Przedsiębiorstwo Projektowania Budownictwa Miejskiego „Miastoprojekt” i Centralny Związek Spółdzielczości Budownictwa Mieszkaniowego Zakład Projektowania „Inwestprojekt” w Poznaniu.

„Opracowana starannie koncepcja «Miastoprojektu» (autorzy: Tadeusz Płończak, Władysław Wojciechowski i kierownik pracowni Jan Wellenger) opierała się w założeniu ogólnym na powtarzaniu modelowej jednostki urbanistycznej złożonej z jednego budynku od 9 do 11 kondygnacji (tzw. długiej deski) i trzech budynków pięciokondygnacyjnych, z umiejscowieniem w terenie pawilonów usługowych i usług towarzyszących (szkół, przedszkoli itp.). Koncepcja «Inwestprojektu» (autorzy: Marian Weigt z Poznania, Jan Klewin i Janusz Dmowski z Warszawy) opierała się na całkowicie innym kryterium urbanistycznym. Przewidywała pięciokondygnacyjne budynki długie i bardzo długie, usytuowane plastycznie na wzniesieniach oraz pojedyncze, niesymetrycznie rozmieszczone i wkomponowane w rzeźbę terenu. Projekt przewidywał trzynastokondygnacyjne punktowce – jako główne akcenty urbanistyczne osiedli” – zanotowali Edmund Pawłowski i Jan Steca w kronice budowy Winograd².

Przedstawione koncepcje opiniowali profesorzy Politechniki Wrocławskiej – Stanisław Dąbrowski i Stanisław Czerny, którzy jednomyślnie poparli koncepcję „Inwestprojektu”, uznając ją za „koncepcję w urbanistyce Poznania dotąd niespotykaną”³. 21 lipca 1967 r. wstępny projekt budowy osiedli zatwierdziło prezydium Rady Narodowej Miasta Poznania. Projekt opracował zespół autorski Centralnego Związku Spółdzielni Budownictwa Mieszkaniowego – „Inwestprojekt” w Poznaniu w składzie: Marian Weigt, Piotr Krysztop, Adela Nowak, Janusz Flieger, Maria Przewoźniak, Bronisław Szymaniak, Ludwik Misiek przy współpracy Jana Klewina i Janusza Dmowskiego. Kierownikiem pracowni był Czesław Nawrocki.

Budowa Zespołu Osiedli Mieszkaniowych „Winogrady” miała mieć zupełnie inny charakter niż dotychczasowe. Chodziło o to, aby nowych mieszkań powstało dużo oraz żeby zostały wybudowane szybko. Trzeba było zatem sięgnąć po nową technologię, która pozwoliłaby takie zamierzenie zrealizować. Na podstawie analizy przeprowadzonej przez Zakład Badań
i Doświadczeń przy Poznańskim Zjednoczeniu Budownictwa postanowiono, że Winogrady będą budowane metodą uprzemysłowioną, z tzw. wielkiej płyty.

Jako podstawowy element konstrukcyjny ścian i stropów Zakład Projektowania i Usług Inwestycyjnych CZSBM „Inwestprojekt” w Poznaniu zaprojektował płytę o wymiarach 5,40 x 2,70 m, wykonaną ze zbrojonego żwirobetonu. Ściana osłonowa (również wielkopłytowa) powstawać miała z keramzytu o grubości 35 cm. Zapadła decyzja, że wszystkie te elementy wytwarzane będą w Wytwórni Prefabrykatów Wielkopłytowych urządzonej przy ul. Trójpole i dowożone stamtąd na plac budowy kolejką wąskotorową.

Jako pierwsze wzniesione zostało os. Wielkiego Października. Kamień węgielny pod jego budowę został wmurowany 9 maja 1968 r. Pierwsi mieszkańcy wprowadzili się tu we wrześniu 1969 r. Po osiedlu Wielkiego Października powstały kolejno: os. Przyjaźni (19701979), Kosmonautów (19731976 i 19801981), Kraju Rad (19741981, obecnie: Wichrowe Wzgórze) i Zwycięstwa (19771984).

Budowa Zespołu Osiedli Mieszkaniowych „Winogrady” budziła zainteresowanie w całym kraju – szeroko relacjonowała ją prasa, dokumentowała telewizja, mówiono o niej w radiu. Działo się tak z kilku powodów. Po pierwsze, „Winogrady” stanowiły pierwszy wielki zespół mieszkaniowy w całości przygotowany przez spółdzielczość mieszkaniową. Po drugie – interesowały ze względu na nowoczesność zastosowanych rozwiązań urbanistycznych i architektonicznych. Po trzecie – uznanie budził sposób, w jaki „Winogrady” były zarządzane. Winogradzkie osiedla zaprojektowane zostały jako tzw. jednostki modelowe. Każde ma własną administrację i samorząd, ale też przychodnię, dom kultury, szkołę, żłobki, przedszkola i pawilony handlowo-usługowe. Każde jest samowystarczalnym minimiastem.

Lokalizacja i przestrzenny układ architektoniczny „Winograd”, a także kompletna infrastruktura towarzysząca zabudowie mieszkaniowej sprawiły, że od początku swego istnienia dzielnica cieszyła się sympatią mieszkańców. Również obecnie należy do najbardziej lubianych i cenionych dzielnic Poznania. Ma też opinię jednej z najpiękniejszych
i najbardziej zadbanych. Duże przestrzenie między budynkami, osiedlowe parki, alejki i tereny do dziecięcych zabaw – to zalety Winograd, które najbardziej podkreślają ich mieszkańcy. Dostępne są tu wszystkie potrzebne instytucje: żłobki, przedszkola, szkoły, przychodnie zdrowia, urzędy pocztowe, sklepy, komunikacja miejska. Na każdym osiedlu działa dom kultury, którego pracownicy nieustannie dostosowują ofertę placówki do szybko zmieniającej się rzeczywistości i potrzeb mieszkańców. Oferta ta przygotowywana jest z myślą o wszystkich grupach wiekowych. Organizowane są liczne festyny, imprezy sportowe. Działa Winogradzka Telewizja Kablowa, która zapewnia mieszkańcom usługi telekomunikacyjne między innymi: telewizję kablową, Internet, telefonię stacjonarną. Winogradzka Telewizja Kablowa nadaje również własny, lokalny program TVK Winogrady, w którym przekazuje mieszkańcom informacje o sprawach administracyjnych, działalności samorządów, relacjonuje wydarzenia z udziałem ich bliskich.

Oferta Winogradzkiej Telewizji Kablowej dotycząca Internetu od początku swego istnienia należy do najlepszych w kraju. Każdego roku WTvK sukcesywnie zwiększa parametry przesyłu, jednocześnie obniżając ceny. Od 2012 r. oferuje też Internet mobilny. Oprócz konkurencyjnej ceny i bardzo dobrych parametrów technicznych cechą charakterystyczną usług świadczonych przez WTvK jest to, że prawie wszystkie umowy zawierane są na czas nieokreślony. Oznacza to, że klient korzysta z usługi tyle, ile chce, a gdy z jakichś względów musi z niej zrezygnować, może to zrobić w każdej chwili, nie narażając się na kary.

Winogradzka Telewizja Kablowa prowadzi także usługę monitoringu wizyjnego. Winogrady były jedną z pierwszych dzielnic w Poznaniu, która stworzyła nowoczesny, zintegrowany system monitoringu, stając się w tej kwestii wzorcem dla innych tego typu przedsięwzięć. Monitoring funkcjonuje tutaj od kwietnia 2008 r. Od 2010 r. w miejscach najbardziej strategicznych pracują kamery rejestrujące obraz w jakości HD.

Funkcjonowanie monitoringu i współpraca z policją oraz służbami miejskimi przyniosły oczekiwany efekt w postaci wyraźnego ograniczenia przestępczości na Winogradach i zwiększenia poczucia bezpieczeństwa mieszkańców. Potwierdza to „Analiza przestępczości na terenie pięciu winogradzkich osiedli, tj.: os. Przyjaźni, os. Pod Lipami, os. Kosmonautów, os. Wichrowe Wzgórze, os. Zwycięstwa za okres 20152017”, opracowana przez Wydział Prewencji Komendy Miejskiej Policji w Poznaniu⁴. Jak wynika z dokumentu – na każdym z tych osiedli liczba przestępstw z roku na rok maleje. Dlatego, aby jeszcze bardziej zwiększyć poczucie bezpieczeństwa na osiedlach, w okresach jesienno-zimowych Poznańska Spółdzielnia Mieszkaniowa „Winogrady” w Poznaniu zatrudnia ochronę w budynkach wysokich. Ma ona za zadanie nie dopuścić do przebywania na klatkach schodowych niepożądanych, obcych osób.

Poznańska Spółdzielnia Mieszkaniowa „Winogrady” w Poznaniu przeprowadziła i wciąż prowadzi liczne modernizacje swoich zasobów: budynki są ocieplone, mają wymienione stropodachy, windy, trwają wymiany instalacji centralnego ogrzewania, instalacji gazowej i kanalizacyjnej, oraz remonty balkonów. W trosce o bezpieczeństwo mieszkańców wykonywane sąoświetlenia awaryjne na klatkach schodowych i modernizacje instalacji odgromowej. Działania te rozpisane są na wiele lat i systematycznie realizowane na poszczególnych osiedlach. Spółdzielnia dba też o malowanie klatek schodowych, rewitalizacje parków, skwerów zieleni oraz małej architektury.

Największym sukcesem PSM „Winogrady” w Poznaniu i atutem tej dzielnicy jest jednak to, że wszystkie te przedsięwzięcia realizowane są bez pobierania dodatkowych opłat od mieszkańców. Mimo tak wielu działań, które realizuje Zarząd Spółdzielni, „Winogrady” mają wciąż najniższe czynsze. Kluczem do sukcesu była i jest racjonalna gospodarka środkami finansowymi, własnymi oraz pozyskanymi ze źródeł zewnętrznych na atrakcyjnych warunkach. Szeroko zakrojone działania remontowe i inwestycyjne, w zakresie finansowania wsparte były środkami unijnymi z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, środkami z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Poznaniu, Banku Gospodarstwa Krajowego, Urzędu Regulacji i Energetyki, a przede wszystkim – z własnej działalności gospodarczej. Dzięki środkom pozyskanym z Unii Europejskiej (z puli dla Priorytetu III „Środowisko Przyrodnicze” Wielkopolskiego Regionalnego programu Operacyjnego na lata 20072013) w latach 20102011 pięć obiektów użyteczności publicznej Poznańskiej Spółdzielni Mieszkaniowej „Winogrady” w Poznaniu przeszło kompleksową termomodernizację – były to: budynek administracji i Domu Kultury oraz przychodnia zdrowia na os. Pod Lipami, a także przychodnia, zespół handlowo-usługowy nr 132 na os. Przyjaźni oraz siedziba administracji tego osiedla.

Przełomowym momentem w ostatnich kilkunastu latach działalności Poznańskiej Spółdzielni Mieszkaniowej „Winogrady” w Poznaniu było wznowienie działalności inwestycyjnej. Pierwszym jej rezultatem był wybudowany w latach 20102011 budynek nr 24 na os. Przyjaźni. W latach 20112012 powstały cztery pięciokondygnacyjne budynki wraz z podziemną halą garażową na os. Zwycięstwa, przy ul. Połabskiej. W latach 20122013 zrealizowana została inwestycja mieszkaniowa przy ul. Wilczak 15. Powstały tu dwa budynki mieszkalne z podziemną halą garażową. W latach 20142015 w sąsiedztwie tych budynków powstał „Zielony Szeląg” – pięciokondygnacyjny budynek handlowo-usługowy o łącznej powierzchni użytkowej 2700 m², także z podziemną halą garażową. W budynku znalazł swoją nową siedzibę m.in. Zarząd Dróg Miejskich. W tym samym czasie kontynuowana była inwestycja na os. Zwycięstwa. W latach 20152016 powstały tu kolejne trzy pięciokondygnacyjne budynki mieszkalne wraz z podziemną halą garażową. Inwestycję przy ul. Połabskiej zwieńczyło otwarcie w 2017 r. pawilonu handlowo-usługowego. Znalazła się w nim długo wyczekiwana przez mieszkańców nowa siedziba Domu Kultury „Wiktoria”. Obecnie Poznańska Spółdzielnia Mieszkaniowa „Winogrady” prowadzi sprzedaż apartamentów w kameralnym budynku mieszkalnym przy ul. Ugory 63.

Zyski osiągnięte ze sprzedaży mieszkań w tych inwestycjach przeznaczone zostały na remonty starych zasobów mieszkaniowych, zwiększenie liczby miejsc postojowych, tworzenie miejsc na odpoczynek, sport, rekreację i zabawy dla dzieci.

Wszystko to powoduje, że hasło „Winogrady” – nie tylko w Poznaniu, lecz także poza nim, w perspektywie ogólnokrajowej – wywołuje bardzo pozytywne skojarzenia. Poczynania spółdzielni na polach dochodowości i racjonalności oraz zakresu działania dostrzegane są i zyskują uznanie w całej Polsce. Przyniosły też Poznańskiej Spółdzielni Mieszkaniowej „Winogrady” w Poznaniu wiele nagród – przyznanych przez Prezydenta RP, Krajową Radę Spółdzielczą, Związek Rewizyjny Spółdzielni Mieszkaniowych RP. Miesięcznik „Administrator” od wielu lat regularnie przyznaje Spółdzielni nagrodę „Lider Spółdzielczości Mieszkaniowej”, „Dziennik Gazeta Prawna” przyznał tytuł „Dobra Spółdzielnia 2012”. Poznańska Spółdzielnia Mieszkaniowa „Winogrady” wielokrotnie otrzymywała też certyfikat „Pracodawca Przyjazny Pracownikom”.

Opracowała: Sylwia Jarmuż

1 Cz. Nawrocki, Kronika budowy Zespołu Osiedli Mieszkaniowych „Winogrady”. Odcinek ostatni, lata 1981– 1984, „Kronika Miasta Poznania” 1990/1, s. 86.

2 E. Pawłowski, J. Steca, Kształt Zespołu Osiedli Mieszkaniowych „Winogrady”, „Kronika Miasta Poznania” 1969/1, s. 11.

3 E. Pawłowski, J. Steca, Kształt Zespołu Osiedli Mieszkaniowych „Winogrady”, s. 11.

4 Analiza przestępczości na terenie pięciu winogradzkich osiedli tj.: os. Przyjaźni, os. Pod Lipami, os. Kosmonautów, os. Wichrowe Wzgórze, os. Zwycięstwa za okres 2015-2017”, oprac. Wydział Prewencji Komendy Miejskiej Policji w Poznaniu, Poznań 20 lutego 2018 r.